Als eerste stap in mijn zoektocht naar wat mijn familie via generatie-overdracht heeft doorgegeven, ging ik op zoek naar de beginjaren van mijn grootvader: Frederikus Euphemius Pas. Hij werd geboren op 6 november 1893 om halftien ’s ochtends in Zetten. Die exacte gegevens kon ik terugvinden in de online open archieven van de Nederlandse overheid.
De periode tussen zijn geboorte in 1893 en de geboorte van mijn vader in 1938 is nauwelijks gedocumenteerd. Binnen de familie circuleert weinig of geen informatie over deze jaren, behalve dat hij gehuwd was met Anna Maria Meijer, afkomstig uit Groede. Vermoedelijk verhuisde mijn grootvader van Zetten of Valburg, beide in Gelderland, naar Zeeland omwille van zijn beroep als controleur bij de Raad van Arbeid. Daar leerde hij wellicht zijn tien jaar oudere vrouw kennen.
Ze zouden veertien jaar kinderloos samenleven, tot aan de dood van Anna. Daarna bleef Frederikus nog zeven jaar in Groede wonen, samen met zijn zus Lucia, waarna hij mijn grootmoeder leerde kennen. Lucia werd na het nieuwe huwelijk van mijn grootvader huishoudster van de pastoor van Groede — de broer van Anna.
In mijn manuscript probeer ik een beeld te schetsen van die vroege levensjaren van mijn grootvader: waar hij opgroeide en wat hem als jongeman gevormd zou kunnen hebben. Ik kan slechts gissen naar de waarden die hij van thuis meekreeg, op basis van de context: een gezin met tien kinderen, een vader die handelde in manufacturen, en een tijdsgeest die allesbehalve rustig was.
Het was een periode van sterke technologische innovatie, én van geopolitieke onrust. De Eerste Wereldoorlog zou aan zijn deur passeren. Als Nederlander, afkomstig uit een neutraal land, nam hij er niet aan deel, maar er bestaan enkele foto’s van hem in militair uniform. De dienstplicht bestond toen, zij het via loting. Europa was allesbehalve stabiel. Elk land werkte aan zijn defensie, met het oog op mogelijke conflicten.
De tijd waarin mijn grootvader opgroeide, lijkt in vele opzichten op het tijdperk waarin mijn zoon — ook Frederik, en nu 25 jaar oud — volwassen wordt: een tijdperk van technologische versnelling en groeiende politieke instabiliteit.
De foto toont het ouderlijke huis van mijn grootvader. De foto toont dat de woning op dat ogenblik een kapperszaak is. Opzoekingen tonen aan dat ene Frederik Van Eldik in 1938 als 25 jarige kapper in Valburg actief was. Mijn grootvader vertrok in 1935 uit Zetten naar Vaals en verhuisde naar Zwolle. Waarom weet ik nog niet.